مهدی متوسلی نویسنده و مدیر اجرایی نمایش مذهبی "خورشید کاروان" با اشاره به اینکه این اثر نمایشی در طول 23 سال اجرای متوالی در حال تبدیل شدن به یک اثر ملی است، عنوان کرد از نظر وی و گروه تئاتر "فدک" تماشاگران این نمایش مهمانان مجلس امام حسین (ع) و بخشی از گروه نمایش هستند بنابراین باید مورد احترام و تکریم قرار گیرند.
مهدی متوسلی نویسنده نمایش "خورشید کاروان " که در طول 23 سال گذشته هر سال به مناسبت ایام عاشورا روی صحنه رفته است درباره نقشی که در این پروژه نمایشی بر عهده دارد و تلاشی که برای حفظ تداوم این اثر کرده است به خبرنگار مهر گفت: در طول 23 سال گذشته من در این پروژه 2 مسئولیت بر عهده داشتم یکی به عنوان نویسنده و بازنویس نمایشنامه و دیگری در مقام تهیه کننده اثر.
وی افزود: من سالهاست که در تئاتر کشور نسبت به عملکرد این 2 مسئولیت مهم یعنی نویسندگی و تهیه کنندگی انتقاد دارم. معتقدم که ضعف گروه های نمایشی ما از مستقل نبودن و بی توجهی به این دو عنصر مهم ناشی می شود. چون معمولا نویسنده ها بعد از نگارش متن و قراردادن نمایشنامه شان در اختیار کارگردان از کار فاصله می گیرند و دیگر خودشان را در جریان روند تمرین ها و اجرا قرار نمی دهند و ارتباطشان با گروه قطع می شود. احساس من این است که از همین جا است که آثار نمایشی ما آسیب می بینند. چون نویسنده می تواند در حین تمرین ها در کنار گروه باشد، کارش را روتوش کند و نقاط ضعف آن را بر طرف کند.
متوسلی درباره حضور یک تهیه کننده و مدیر تولید در یک اثر نمایشی گفت: در تئاتر ما کارگردان مسئول یک اثر نمایشی به حساب می آید و به نوعی خدای کار است اما همین خدای کار وقتی در معرض مسئولیت های مختلفی قرار می گیرد و مجبور می شود همه مشکلات و هماهنگی ها را به تنهایی حل کند در کارش دچار استرس می شود و نمی تواند تمرکز کاملی روی میزانسن و کار با بازیگران داشته باشد.
وی متذکر شد: من همه تلاشم را در طول این سالها کرده ام تا بار مسائل مالی و اجرایی را از روی دوش کارگردان بردارم بنابراین بحث مدیر تولید را مطرح کردم. در واقع گروه تئاتر " فدک " جزو اولین گروه های تئاتری است که مدیر تولید در آن به کارهای مالی رسیدگی می کند. در اجراهای گروه تئاتر " فدک" کارگردان حتی به قرارداد بازیگران نیز کاری ندارد و با خیال آسوده به کارهایی که قرار است به عنوان یک کارگردان حرفه ای انجام دهد می پردازد.
وی تصریح کرد: کارگردانی مسئولیت بسیار سنگینی است بنابراین ما باید کمک کنیم تا جزئیات از روی دوش کارگردان برداشته شود و وی بتواند با خیال راحت به جهت دادن ساختار شخصیت ها و کار با بازیگران بپردازد.
این نمایشنامه نویس درباره اجرای این نمایش در طول 23 سال گذشته توضیح داد: از سال 70 که ما این نمایش را به صحنه بردیم بنا نداشتیم به صورت مداوم هرساله اجرای آن را ادامه دهیم اما شرایط مختلف و میزان استقبالی که از اثر شد، اجرای "خورشید کاروان" را تداوم بخشید. این نمایش در طول سالهای گذشته تبدیل به موتور محرکه ای برای دیگر گروه ها و به وجود آوردن انگیزه در آنها برای اجرای آثار نمایشی در مناسبت‌های مذهبی شده است. در سالهای گذشته شاهد این مسأله بودیم که در مهمترین رویداد فرهنگی و دینی ما سالن های نمایشی تعطیل هستند و خود ما نیز برای یافتن سالن اجرای مناسب با مشکل مواجه می شدیم اما امسال بر عکس این قضیه اتفاق افتاد و ما به هر سالنی برای اجرا مراجعه کردیم پر بود و برنامه ویژه ای برای آن مناسبت تدارک دیده بودند.
متوسلی ادامه داد: در واقع اگر اهالی نقد و رسانه ها کمی انصاف داشته باشند متوجه می شوند که بیشترین دلیل این رویکرد و علاقه هنرمندان به اجرای آثار مذهبی در مناسبت‌های بخصوص به خاطر تداوم اجرای "خورشید کاروان " در طول سالهای گذشته بوده است. گروه تئاتر " فدک " نیز علی رغم تنگناهایی که به خاطر نبود سالن با آن مواجه می شود از این اتفاق و رونقی که تئاتر دینی در کشور پیدا کرده خوشحال است. اینکه " خورشید کاروان " کم کم دارد به یک اثر ملی نزدیک می شود برای من بسیار ارزشمند است.
وی درباره تغییراتی که نمایش در طول سالهای اجرا با توجه به تغییر گروه بازیگران و کارگردان اثر در مقاطع مختلف کرده توضیح داد: در مراحل مختلف گروه بازیگران این نمایش تغییر کرده است و ما تا امروز به سه گروه از بازیگران " خورشید کاروان " را به صحنه برده ایم. حضور هر کدام از بازیگران نظرها و پیشنهادای را در پی داشته که در نهایت باعث بهتر شدن کار شده است. البته این نگرانی از طرف بازیگران در ابتدای ورودشان به کار وجود دارد که چگونه باید انتقادات و دیدگاه هایشان را درباره نمایش مطرح کنند. اما بعد متوجه می شوند که می توانند نظراتشان را به راحتی انتقال دهند و ما هم این نظرات را در کار مورد استفاده قرار می دهیم. یکی از دلائل ماندگار شدن این اثر نیز همین تعاملی است که در گروه وجود دارد.
مدیر موسسه " فدک" با اشاره به انتقاداتی که به این نمایش وارد می شود گفت: البته برخی هم به کار ما انتقاد می کنند و معتقدند که در طول سالهای گذشته من آنچنان به این کار چسپیده ام که نمی توان تغییری در شاکله اثر به وجود آورد در حالی که من نظرات همه دوستان را جویا می شوم و حتی در اجرای اخیر انوشیروان ارجمند که نقش راهب را در نمایش ایفا می کند پیشنهادی داد که من با کمال میل آن را پذیرفته و در کار با توجه به نظر وی تغییراتی اعمال کردم. معتقدم که بازیگران و عوامل گروه به کار شخصیت می دهند و مثلا حضور یک بازیگر حرفه ای یا یک مداح کار بلد و متخصص می تواند تغییری اساسی در اجرا به وجود بیاورد.
وی درباره تنوع حضور تماشاگران در طول سالهای گذشته گفت: ما الان تماشاگرانی داریم که 24 یا 25 ساله هستند و به تازگی مخاطب این نمایش شده اند چون 20 سال قبل به دلیل اینکه سنشان زیر 7 سال بود نمی توانستند به دیدن کار بیایند. بنابراین ما با یک جمعیت سیال طرف هستیم که ممکن است هر ساله از لحاظ سن و سال یا تفکر تغییر کنند. این تماشاگران باعث تداوم کار ما هستند و به ما انرژی می دهند.
متوسلی بیان کرد: معتقدم که اهالی تئاتر باید بپذیرند که تماشاگر هم بخشی از گروه است و باید با احترام با آنها رفتار و نسبت به نقشی که قرار است در گروه ایفا کنند توجیه شوند. تماشاگان ایرانی این لیاقت را دارند که مورد احترام قرار گیرند و بدانند که قرار است در طول اجرا شاهد چه چیزی باشند. آنها مهمانان مجلس امام حسین(ع) هستند.
وی درباره اجرای رایگان این اثر نمایشی و تلاشی که موسسه فرهنگی "فدک" برای جذب حامیان مالی می کنند توضیح داد: موسسه فرهنگی "فدک" توان مالی بالایی ندارد و نمی تواند به تنهایی هزینه اجرای این اثر را متقبل شود بنابراین نهادها و ارگان های مختلفی برای اجرای این اثر نمایشی از ما حمایت می کنند. به عنوان نمونه سال گذشته کلیه هزینه ها بر عهده موسسه اوج بود و سال قبل تر نیز بخش کوچکی از هزینه ها را موسسه اوج و بخش دیگر را شهرداری تهران تقبل کرد.
متوسلی ادامه داد: همه تلاش ما در طول 23 سال گذشته این بوده که از مخاطبانمان پولی بابت دیدن این نمایش دریافت نکنیم. حتی امسال هم که نتوانستیم حامی مالی پیدا کنیم تصمیم گرفتیم از تعداد اجراها کم کنیم اما باز هم بلیت فرشی نکردیم. امسال هیچ کدام از بازیگران نمایش هم دستمزدی بابت حضورشان در این اثر نگرفتند. همه ما با مشکلات مالی نهادها و ارگان های دولتی و خصوصی آشنایی داریم پس وقتی ارگان ها پولی در اختیار ندارند چطور می توانیم از مردم انتظار داشته باشیم که بلیت بخرند و نمایش ما را ببینند.
مدیر اجرایی نمایش "خورشید کاروان" متذکر شد: تلاش ما این است که در تئاتر جریانی ایجاد کنیم. در همه جای دنیا بازدید از موزه ملی و موزه جنگ یک کشور آزاد و رایگان است چون مسئولین آن کشورها معتقدند مردم باید مظاهر فرهنگی و ملی کشورشان را بشناسند بنابراین تلاش ما هم در جهت شناساندن مفاخر مذهبی به مردم ایران است و به خاطر این آگاهی قرار نیست پولی از آنها دریافت کنیم. من تا کنون با هیچ کدام از بازیگران نمایش برای عقد قرارداد مشکلی نداشتم و بسیاری از آنها هم برای حضور در این کار قرارداد سفید امضا کرده اند.
نمایش "خورشید کاروان" از اول تا 10 دی‌ماه مصادف با 28 صفر به مناسبت اربعین حسینی با حضور بازیگرانی چون انوشیروان ارجمند، کرامت رودساز، فرهاد بشارتی و مهدی امینی در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی (سرچشمه) اجرا می شود.